دیدار گروه ادبیات فارسی از دبیرستان جابر شیرازی

نکاتی در مورد مباحث عمومی ودر عین حال مهم ادبیات فارسی در کنکور

 همان‌طور که که می‌دانید سؤالات درس ادبیات اختصاصی از چهار کتاب:
◀1- تاریخ ادبیات ایران و جهان (1) 2 - تاریخ ادبیات ایران و جهان (2) 3 - آرایه های ادبی سال سوم 4 - ادبیات پیش‌دانشگاهی ( قافیه، عروض، سبک‌شناسی و نقد ادبی ) طرح می‌شود و چون ماهیت این چهار درس تقریباً متفاوت از هم است من هم روش های متفاوتی را برای مطالعه‌ی این چهار منبع اتخاذ کردم که ذیلاً به آن‌ها به‌طور جداگانه اشاره می‌کنم:
⭕1 - تاریخ ادبیات ایران و جهان (1 و 2) :
درس تاریخ ادبیات مانند بیشتر دروس رشته‌ی انسانی دارای جنبه‌ی حفظی و متنی است و رکن اصلی یادگیری و از آن مهم‌تر تسلط بر این دروس به ویژه تاریخ ادبیات مرور چندین باره است.
اگر دقت کنید همه‌ی درس های تاریخ ادبیات سال دوم و سوم طبق یک چارچوب مشخص نوشته شده است در ابتدا زندگینامه‌ای از شاعر یا نویسنده ارائه شده و سپس ویژگی‌های سبکی و فکری وی، و بعد از آن به معرفی و تحلیل آثار پرداخته شده است.
لازم است از هر درس خلاصه و یادداشت‌برداری کنید.
 

****کار ویژه‌: مقایسه‌ی تطبیقی شاعران و نویسندگان : میان ادیبان مختلف مشابهت‌هایی پیدا کنید؛ مثلاً در زندگی نامه یا سبک و سیاق نویسندگی، به علاوه تمام آثار مندرج در دو کتاب را در چند برگه‌ی A4 به صورت جدول به همراه نام مؤلف، قرن و سبک منظم کنید که در روز‌های واپسین مانده به کنکور مرور همین چند برگ به شما کمک فراوانی میکند.
⭕2 - آرایه های ادبی:
از آن‌جا که در هر دو درس ادبیات عمومی و اختصاصی مورد پرسش است حائز اهمیت فراوانی است و سؤالات آن از جمله سؤالات مهارتی تلقی می شود.
توصیه جهت بالا بردن مهارت: در هر هفته در دو جلسه‌ی مطالعاتی و در هر جلسه در حدود 15 تست آرایه‌ی ترکیبی تمرین کنید که به مرور زمان باعث پیشرفت چشمیگیر شما در پاسخ‌گویی به سؤالات این مبحث میشود.
⭕3 - ادبیات پیش دانشگاهی:
✔الف) قافیه و مخصوصاً عروض از جمله مباحث چالشی دانش‌آموزان رشته‌ی انسانی است که پاسخ‌گویی به سؤالات آن برای دانش‌آموزان سخت و دشوار به نظر می‌رسد به همین دلیل خیلی از داوطلبان سؤالات این مبحث را کنار می‌گذارند.
تسلط بر این مبحث نیاز به یک دوره‌ی زمانی نسبتاً درازمدت دارد.
روش مطالعه : در این مبحث سعی کنید مطالب و نکات را در کلاس و هنگام تدریس معلم فرابگیرید ولی به‌دلیل دشواری و اهم از آن تازگی مطالب نیاز به کار و تمرین بیشتر در منزل دارید. ابتدا باید درس‌نامه‌های آموزشی و نکات مربوطه را مرور و سپس به تست‌زنی بپردازید. در تست‌زنی از تست‌های ساده‌تر شروع کنید و سپس به سراغ تست‌های دشوار بروید.
همه‌ی ابیاتی را که چه در کتاب‌های درسی و چه درخارج از آن با آن‌ها برخورد می کنید از دید وزنی مورد توحه قرار دهید و سعی کنید به روش سماعی به وزن آن‌ها دست پیدا کنید که البته این کار بعد از چند ماه تمرین میسر می شود.
✔ب) سبک شناسی:
دروس بخش سبک‌شناسی تقریباً مانند دروس ادبیات عمومی است و  این بخش را به مانند ادبیات عمومی موضوعی کار کنید یعنی مقدمه و درآمد را جدا، مفهوم ابیات را جدا و آرایه‌ها و لغات و املا را جداگانه مورد مطالعه قرار دهید.
در بخش درآمدی بر سبک‌ها پیشنهاد می‌کنم که که این قسمت را به صورت تطبیقی و مقایسه‌ای کار کنید به عنوان مثال اگر در حال مطالعه‌ی ویژگی‌های فکری سبک خراسانی هستید آن را با ویژگی‌های فکری سبک عراقی مقایسه نمایید که این باعث یادگیری بهتر و ماندگاری بیشتر مطالب در ذهن شما می‌شود.
✔ج) نقد ادبی: نقد ادبی نیز از جمله مباحثی است که نیازمند مرور چندباره برای تسلط کافی و پاسخ به سؤالات آن است.
در این مبحث هم باز پیشنهاد من بر تطبیقی خواندن انواع نقدها و مقایسه کردن آن‌ها با یکدیگر است، هم‌چنین در سؤالات مربط به نقد ادبی اسامی و نقل قول‌ها دارای اهمیت فراوان می‌باشند و بارها در آزمون‌های سراسری مورد پرسش قرار گرفته‌اند. سعی کنید هر یک از انواع نقدها و پیروان آن‌ها و هم‌چنین نقل قول اشخاص را به خوبی به خاطر بسپارید. تمرین تست‌های فراوان به تثبیت مطالب در ذهن شما کمک زیادی خواهد کرد.

فرم ارزشیابی درس انشای فارسی(ویژه ی ارزیابی نوع سوالات توسط گروه استان وشهرستان)

http://s7.picofile.com/d/4fa1b1d2-05e4-4d28-bbaf-36679cffb56c/%D9%81%D8%B1%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D8%B2_%D8%B3%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7.pdf

فرم ارزشیابی املای فارسی

http://s6.picofile.com/d/67cf2c89-6961-49a9-82f3-c177b3334189/%D9%81%D8%B1%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%A7.pdf

چند نکته در مورد صحیح نویسی

با توجه به این که درس املا بنای علمی در یادگیری سایر دروس است و توجه به این مهم، یکی از ضروریات نظام آموزشی ماست و از طرفی روش‌های متداول املا نمی‌تواند راه گشای مشکلات آموزشی در این درس باشد، لذا در این مجموعه سعی شده است چندین روش متنوع و جالب برای املا و تصحیح آن ارائه شود.

تا از همین ابتدای سال تحصیلی با یاری اولیا و آموزگاران در افزایش توانمندی دانش‌آموزان تلاش شود.

1) املا به صورت گروهی. به این شکل که بچه‌ها را به گروه‌های 5 یا 6 نفره تقسیم می‌کنیم و در هر گروه، هر خط را یک نفر از گروه می‌نویسد و در انتها نمره گروهی می‌دهیم و آن املا در پوشه کار گروه‌ها قرار می‌گیرد.

2) هر گروه یک متن املا با کمک تمام اعضای گروه خود می‌نویسد و ما املای همه گروه‌ها را جمع‌آوری کرده و می‌خوانیم و سپس یا بهترین متن دیکته را به کل کلاس می‌گوییم و یا از هر گروه یک پاراگراف انتخاب کرده و دیکته تلفیقی تهیه کرده و به کل کلاس، دیکته می‌گوییم. در این صورت متن دیکته را بچه‌ها انتخاب کرده‌اند.

3) بچه‌ها را گروه‌بندی می‌کنیم و سپس هر گروه متن دیکته‌ای را می‌نویسد و برای گروه دیگر می‌خواند تا آن گروه بنویسند. دیکته گروه به گروه نام دیگر این دیکته است.

4) در روش دیگر، باز بچه‌ها به گروه‌های 5 یا 6 نفره تقسیم می‌شوند. 10 کلمه مهم از درس انتخاب می‌کنیم و از بچه‌ها در گروه‌ها می‌خواهیم که هر کدام جمله‌ای را در ارتباط با درس بنویسند و از کلمات مهم مورد نظر استفاده کنند و هر گروه جملات خود را کنار هم گذاشته و یک متن کوتاه و زیبا  بسازد.

5) در مواقعی که شاگردی ضعیف است و در املا پیشرفت چندانی ندارد، می‌توان در هنگام دیکته دانش‌آموز ضعیف را کنار دانش‌آموز قوی نشاند تا بعضی از لغات را که برایش مشکل است، با مشورت بنویسد. در نتیجه دانش‌آموز ضعیف، هم آن لغت را به خوبی به ذهن می‌سپارد و هم با افت نمره به طور مکرر مواجه نمی‌شود. البته این روش نباید به طور تکرار و همیشگی باشد.

6) در هنگام تصحیح کردن املا، معلم صحیح لغات را نمی‌نویسد و دانش‌آموزان خودشان درست لغات را از کتاب پیدا می‌کنند و بعد ما به آن املا نمره می‌دهیم. یعنی، ابتدا دور کلمات اشتباه خط می‌کشیم و صحیح آن را بچه‌ها می‌نویسند و ما به صحیح نوشتن آنها نمره می‌دهیم.

7) روش دیگر این است که معلم بهتر است متن دیکته را قبل از املا برای بچه‌ها بخواند، ولی بچه‌ها چیزی ننویسند و تنها گوش دهند.

8) بعد از املا هم باید متن مجدداً خوانده شود، یعنی در هر املا کل متن باید سه بار خوانده شود.

9) در صورت دیگر املا، می‌توان شفاهی دیکته را خواند و بچه‌ها لغات مهم آن را هجی کنند و در هوا بنویسند.

10) نوع دیگر املا می‌تواند چنین باشد که شاگرد پشت سری کلمات را روی پشت فرد جلویی بنویسد و شاگرد جلویی از روش حرکت انگشتی فرد عقبی بتواند لغات را بفهمد و بنویسد که این یک نوع بازی و املا است.

11) در روش  دیگر به بچه‌ها می‌گوییم روزنامه با خود به کلاس بیاورند و لغات را ببرند و از لغات بریده شده یک بند املا برای ما درست کنند و بر روی ورقه بچسبانند. یا این روش می‌تواند به صورت گروهی هم صورت گیرد.

12) می‌توان املایی را به صورت پلی‌کپی بدون نقطه، بدون تشدید و یا به صورت لغات ناقص به دانش‌آموزان داد تا آنان در جای مناسب نقطه بگذارند و یا تشدید قرار دهند یا لغات ناقص را کامل کنند.

13) می‌توان دیکته را به صورت لغات صحیح و غلط در کنار هم قرار داد تا بچه‌ها کلمه غلط را خط بزنند.

14) روش دیگر املا می‌تواند به صورت تصویری باشد. یعنی، شکل را به دانش‌آموزان بدهیم تا آنان املای صحیح آن را بنویسند.

15) املای تقویت حافظه: بدین صورت که معلم متنی را  روی تخته می‌نویسد و سپس متن را برای دانش‌آموزان می‌خواند و سپس روی نوشته‌هایش روی تخته پرده می‌کشد و بچه‌ها باید هر آنچه از متن فهمیده‌اند را بنویسند. سپس معلم پرده را از تخته برمی‌دارد و بچه‌ها متن خود را با متن تخته مقایسه می‌کنند و به خود امتیاز می‌دهند.

16) روش دیگر، می‌تواند استفاده از آینه باشد که کلمات را بر عکس بنویسیم و بچه‌ها با آینه درست آن را بنویسند و یا صحیح آن را بخوانند.

17) دیکته آبکی: روش دیگر، استفاده از آب و محیط حیاط مدرسه است. بدین ترتیب که بچه‌ها به صورت انفرادی و یا گروهی با خود آب‌پاش به مدرسه می‌آورند و با آب دیکته را روی زمین بنویسند و گروهی نوشته‌های خود را تصحیح کنند.

18) روش دیگر در تصحیح املا این است که دانش‌آموزان با اشتباهات خود جمله بسازند و یا دیکته به صورت جمله‌سازی از لغات مهم درس باشد.

19) کلمات مهم یا مشکل درس را  روی پارچه بنویسند و سپس با خمیر و یا نخ و سوزن کلمات را بسازند و یا بدوزند که در این صورت املا با هنر و بازی توأمان می‌شود (یادگیری تلفیقی)

20) دانش‌آموزان از اشتباهات خود در املا کلمات هم‌خانواده، متضاد و یا هم معنا بنویسند.

21) برای آشنایی دانش‌آموزان با انواع صداها و لهجه‌ها در هنگام دیکته گفتن و از این که بچه‌ها تنها به صدا و لحن معلم خود خو نگیرند، معلم می‌تواند از اطرافیان خود بخواهد تا متن املا را بر روی نوار بخوانند و صدای خود را ضبط کنند و سپس آن متن را به کلاس بیاورد و بچه‌ها از روی آن نوار دیکته بنویسند و در هنگام ارزشیابی پایانی و یا هر زمان دیگر بچه‌ها دچار مشکل نشوند.

22) همکاران معلم می‌توانند در املاهای کلاسی جای خود را تعویض کنند و به بچه‌های کلاس‌های دیگر املا بگویند تا بچه‌ها با انواع صداها و لحن‌ و گویش در دیکته آشنا شوند.

23) دانش‌آموزان می‌توانند به والدین خود دیکته بگویند و والدین در املای خود چند کلمه را اشتباه بنویسند تا بچه‌ها آنها را تصحیح کنند و به پدر و مادر خود نمره دهند.

24) بچه‌ها می‌توانند به معلم خود دیکته بگویند. هر گروه یک پاراگراف به معلم بگوید و در انتها گروه‌ها ورقه‌ معلم را تصحیح کنند و یا هر گروه پاراگراف مخصوص به خود را صحیح کند. البته بهتر است معلم چند کلمه را عمداً اشتباه بنویسد.

25) برای والدین بی‌سواد، فرزند می‌تواند صدای خود را ضبط کند و از روی صدای خود به خودش دیکته بگوید یعنی صدای ضبط شده خود را جایگزین صدای اولیای خود که بی سواد هستند، نماید.

26) یکی دیگر از روش‌ها برای تصحیح املا این است که می‌توان املا را به بچه‌ها داد تا تصحیح کنند، ولی در نهایت نمره نهایی را معلم بدهد و یا دانش‌آموزان تصحیح کننده با مداد کنار دفتر فرد، نمره بگذارند و بعد معلم، نمره خود را با نمره‌ای که دانش‌آموزان داده مقایسه کند.

27) معلم لغاتی را بر روی مقوا می‌نویسد و مقوا را به تخته نصب می‌کند و زمان کوتاهی وقت می‌دهد تا دانش‌آموزان کلمات را به دقت نگاه کنند و سپس مقوا را جمع می‌کند. در این جا بچه‌ها هر آنچه از لغات در ذهنشان مانده است را می‌نویسند و ما لغات و کلمات آنان را تصحیح می‌کنیم تا دقت آنان سنجیده شود.

28) دانش‌آموزان املا را در هوا بنویسند و ما هم در هوا تصحیح کنیم نه با قلم و روی کاغذ.
29) روش دیگر املا که همراه با بازی هم است، این است که دانش‌آموزان با گچ روی زمین مدرسه و حیاط مدرسه دیکته بنویسند و سپس حیاط را دسته‌جمعی بشویند تا آثار گچ حیاط مدرسه را کثیف نکند.

30) معلم می‌تواند املا را بر روی چندین کارت بنویسد و این کارت‌ها بین گروه‌ها تقسیم شود تا تمام گروه‌ها کارت را ببیند و سپس کارت‌ها را جمع کرده و از روی آنها دیکته بگوید.
لازم به تذکر است که روش‌های املا که به عنوان نمونه بیان گردید را نباید به عنوان روش واحد تلقی کرد. اگر هر روشی بیشتر از اندازه استفاده گردد، ارزش آموزشی خود را از دست می‌دهد. لذا اگر معلم بنا به ضرورت و در نظر گرفتن تنوع، روش‌های متنوع املا را به کار گیرد نتیجه مفیدی عاید دانش‌آموزان خواهد شد.